TRONG CÕI

TRONG CÕI

Sách bìa mềm, gáy và ruột đẹp 

Hai câu thơ của Nguyễn Du đã trở thành gần như câu ca dao với người Việt chúng ta. Và Trong cõi cũng là tựa đề một cuốn sách của giáo sư sử học Trần Quốc Vượng do "Trăm Hoa" xuất bản năm 1993 ở bên Mỹ.

Cuốn Trong cõi gồm 17 bài trong đó có 5 bài viết ở nước ngoài trong thời gian giáo sư Trấn Quốc Vượng đi giảng dạy ở bên Mỹ năm 1991. Trong lời bạt của nhà xuất bản Trăm Hoa có viết : "Điều làm chúng tôi chú ý, một phần vì kiến thức uyên thâm của ông về văn hóa, lịch sử, khảo cổ, truyền thống dân gian, một phần vì những phát biểu của ông có rất nhiều tính độc lập của một người trí thức. (...) Đã có hàng triệu người rời bỏ quê hương để đi tìm một cuộc sống tự do no ấm hơn. Hàng triệu sự liều lĩnh đã trở nên bình thường, tẻ nhạt. Nhưng khó hơn nhiều lần, là những người ở lại gắn bó với quê hương bất kể đói nghèo, khổ cực. Và khó hơn nữa, là những kẻ đang từ chỗ ấm thân vẫn quay về, dù biết trước những đòn thù chụp xuống".

Mặc dầu trong tác phẩm này sử gia Trần Quốc Vượng có công bố một vài kết quả và kinh nghiệm điền dã, Trong cõi không phải là một cuốn sử theo hiểu biết thông thường mà là những suy nghĩ về lịch sử, những ý kiến về truyền thống, những phân tích về tình trạng đất nước của ngày hôm nay, là tiếng vọng của người trí thức chân chính bị gánh nặng của một giai đoạn lịch sử đè nén. Trong nỗi cô đơn đó, con én Trần Quốc Vượng vẫn hăng say đóng góp để tạo một mùa xuân trên đất nước, mùa xuân của cả mọi người sống trong hoà bình, hoà hợp và hoà giải dân tộc, mùa xuân của độc lập tư tưởng, của sự thật lịch sử. Vì độc lập tư tưởng nên nhà sử học không ngần ngại công bố những điều đi ngoài dòng lịch sử, những sự thật còn nằm trong bóng tối hay những ý kiến về huyền thoại dân gian đã được hay là đã bị lịch sử hoá. Trong quá trình nghiên cứu và suy nghĩ, nhà giáo nổi tiếng này đã cố nạo bỏ lớp vỏ lịch sử bên ngoài để đi tìm chiều sâu của huyền thoại ở bên trong vì (xin dẫn) : "Mối bận tâm của người Việt cổ là cái huyền và mối bận tâm của ta là cái thật"